Obrady Rady Słuchaczy KDUTW Oddz. Radziejów
W dniu 20 września 2017 roku obradowała Rada Słuchaczy KDUTW Oddz. Radziejów poświęcona sprawom organizacyjnym związanym z kolejnym rokiem działania naszego Uniwersytetu. Ustalono program inauguracyjny kolejnego semestru oraz plan działania na ten okres.
Wykład inauguracyjny Tadeusz Kościuszko- 200 rocznica śmierci” w dniu 12 września 2017 roku o godz.13,oo w Szkole Muzycznej wygłosi dr Władysław Kubiak.
Warto, ba trzeba przypomnieć, że W 2017 roku przypadnie 30. rocznica odbudowy pomnika znakomitego Polaka, Tadeusza Kościuszki przez społeczeństwo Radziejowa. Warto, więc przypomnieć garść faktów, zgodnie z zasadą tyle jesteśmy warci, ile po nas zostanie ”.
W tym miejscu dodam, że pomnik Naczelnika wzniesiony w 100. Rocznicę jego zgonu (1917) i zburzony przez Niemców w 1940 r. został odbudowany w 1987 r. Pomnik Tadeusza Kościuszki w Radziejowie pomnik Tadeusza Kościuszki zlokalizowany w Radziejowie. Upamiętnia kilkutygodniowy pobyt Kościuszki na Kujawach (m.in. we Włocławku i Radziejowie), w 1790, kiedy to wypełniał zadania Komisji Wojskowej Obojga Narodów.
Monument ufundowano jeszcze przed ukończeniem działań wojennych I wojny światowej w 1917 na setną rocznicę zgonu Naczelnika, a poświęcono 3 maja 1918. Naziści niemieccy zniszczyli go podczas II wojny światowej (1940). Kilka elementów pomnika, z narażeniem życia, zabrali i przechowali podczas okupacji mieszkańcy miasta. W 1982 podjęto starania o odbudowę monumentu inicjatorem było Towarzystwo Miłośników Kujaw. Zebrano składki od darczyńców z miast Kujaw i Pomorza.
Autorem odbudowanego pomnika by Giotto Dymitrow z Konina, a uroczystość odsłonięcia miała miejsce 11 października 1987 w obecności żołnierzy z 1. Warszawskiej Dywizji im. Tadeusza Kościuszki. Aktu odsłonięcia dokonał generał Henryk Szafrański szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego we Włocławku. Oddano salwę honorową, odbyły się też pokazy musztry paradnej. Wystartował również balon Tadeusz Kościuszko.
Myślę, że warto nieco o tym pomniku opowiedzieć.
Był rok 1917 i nie było jeszcze niepodległej Polski, o której Polacy śnili i za którą wciąż krew przelewali. Powstanie pomnika Tadeusza Kościuszki był pierwszym zwiastunem odrodzenia Ojczyzny. Pomysłodawcą budowy był ksiądz Mateusz Grabowski, który poddał myśl uczczenia stulecia śmierci Wodza na stulecie śmierci przypadające w 1917 roku pomnika Tadeusz Kościuszki. Budowę sfinansowano były z datków zbieranych podczas kwest i specjalnie organizowanych zabaw. Gotowa rzeźba wiosną 1918 roku została przywieziona do Radziejowa i ustawiona na środku rynku. Ceremonia uroczystego poświęcenia odbyła się 3 maja 1918 roku.
Tadeuszowi Kościuszce w setną rocznicę zgonu 1917 roku Rodacy” taki napis widnieje na pomniku bohatera narodowego a podstawę zdobi wyrzeźbiony Herb miasta Radziejowa z Orłem. Radziejowa Jak wynika z inskrypcji umieszczonej na cokole pomnika, został on wyrzeźbiony i postawiony na rynku miasta w roku 1917, staraniem miejscowego społeczeństwa, które w ten sposób chciało oddać hołd Tadeuszowi Kościuszce postaci stanowiącej symbol patriotyzmu i narodowo wyzwoleńczych zmagań Polaków. Starano się odnaleźć Akt Erekcyjny, jak i spis Honorowego Komitetu Budowy Pomnika. Niestety się to nie udało. Z przekazów ustnych wiadomo, że taki komitet powstał w roku 1916. Trzeba jednak stwierdzić, że komitet powstał i musiał sprawnie działać, czego efektem było odsłonięcie i poświęcenie pomnika już w 1917 r.
Inicjatorem wniesienia pomnika był właściciel majątku Broniewek, Pan Włodzimierz Chrząstowski. Dzięki niemu powstał Komitet Obywatelski, został sprowadzony jasny piaskowiec z kamieniołomów Rakowiczki” obok Bolesławca. Jest bardzo prawdopodobnie ,że został wybrany przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego. To dzięki niemu było w jego majątku możliwe wyżywienie przez długie tygodnie ekip pracujących przy pracach kamieniarsko rzeźbiarskich, czy udzielanie przez swoich pracowników rolnych pomocy przy przetaczaniu ciężkich fragmentów pomnika. O dobrej atmosferze może świadczyć taki fakt, że zadowoleni kamieniarze rzeźbiarze wyrzeźbili jego popiersie, które umieszczone było na słupie przy ogrodzeniu. Stało ono tutaj jeszcze kilka lat po II Wojnie.
Postawiony pomnik Tadeusza Kościuszki na środku rynku w Radziejowie, w okresie międzywojennym, był miejscem wszystkich uroczystości, zgromadzeń i wieców. Był otoczony solidnym i estetycznym parkanem z betonu i żelaza, rosły przy nim piękne biało czerwone róże sztamowe, mające opiekunkę Panią Stanecką.
Pomnik stał na rynku Radziejowa do wiosny 1940 roku, kiedy to został ściągnięty przez hitlerowców i został zakopany na rozkaz władz okupacyjnych w miejscu dzisiejszej fontanny. Po oswobodzeniu Radziejowa 20 stycznia 1945 roku, rozbity pomnik wydobyto z ziemi i złożono na kilka lat obok dzisiejszej księgarni. Po następnych latach został przewieziony i złożony przy budynkach magazynowych Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej.
W 1982 roku powstała idea jego odbudowy i rekonstrukcji. Powołano społeczny Komitet Obywatelski z ośmioosobowym prezydium. Warto przypomnieć jego skład: Józef Górczyński przewodniczący, Józef Nowakowski sekretarz, Józef Bartczak skarbnik, Waldemar Dziubich członek, Ryszard Pernak członek, Stanisław Pawelec członek, Ryszard Czachorowski członek, Marek Szuszman członek.
Odbudowa zniszczonego przez Niemców pomnika trwała blisko 5 lat. Uroczystego jego odsłonięcia dokonano 11 października 1987 roku. Przez cały ten okres trud z realizacją odbudowy spoczywał na barkach komitetu jego odbudowy. Najaktywniej w nim działali: Józef Ryszard Pernak, Józef Nowakowski, Ryszard Czachorowski.
W dniu 28 kwietnia 1992 roku zgodnie z Uchwała nr 1/92 zebrali się członkowie Prezydium Komitetu Odbudowy Pomnika Tadeusza Kościuszki w Izbie Regionalnej Towarzystwa Miłośników Kujaw w Radziejowie zakończył działalność takim oto stwierdzeniem:
Biorąc pod uwagę, że ustalony harmonogram związany z pracami odbudowy Pomnika Tadeusza Kościuszki w Radziejowie został w całości wykonany, a sam monument w dniu 11 października 1987 roku uroczyście odsłonięty, głosząc po wsze czasy chwałę Naczelnika w chłopskiej sukmanie a miastu splendor historyczny, Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika w Radziejowie, uznając zbędność dalszego istnienia, podejmuje uchwałę o samorozwiązaniu”
W realizację tego tematu zaangażowało się całe społeczeństwo. Wiele starać pochłonęło odtworzenie wiernych kopii pomnika. Na utworzone konto odbudowy pomnika płynęły dary z miasta, gminy, z Bydgoszczy, Włocławka. Pracowano w czynie społecznym. Harcerze, młodzież szkolna, zakłady pracy, szkoły i instytucje gromadziły metale kolorowe.
Sama rekonstrukcja pochłonęła znaczne koszty. Największą ofiarnością wykazała się załoga dawnej Spółdzielni Transportu Wiejskiego i miejscowy Bank Spółdzielczy.
Z organizacji trzeba wymienić ZBoWiD. Znaczny był udział Domu Kultury, młodzieży wszystkich szkół miasta, która to prowadziły zbiórkę złomu i metali kolorowych potrzebnych do odlewów. Obok naszych placówek edukacyjnych społeczne konto zasiliły też pieniądze przekazane przez Szkołę Podstawową im. Tadeusza Kościuszki w Bydgoszczy. Nie do przecenienia była pomoc finansowa MGRN, konserwatora zabytków, samorządu mieszkańców czy rad sołectw: Biskupice, Czołowo, Stary Radziejów.
Za duże zaangażowanie, starania i ofiarność najbardziej zasłużeni w dziele odbudowy pomnika wręczono okolicznościowe dyplomy i medale.
Artykuł. Tutaj:
http://aleksandrowkujawski.naszemiasto.pl/mieszkaniec/artykul/z-dziejow-pomnika-tadeusza-kosciuszki-w-radziejowie,257460,t,id.html
Dla przypomnienia:
Kilka słów o ks. Mateuszu Grabowskim:
Ks. Mateusz Grabowski urodzony 20.9.1874 w Kowalu, zginął Dachau 31.1.1941 roku -proboszcz parafii pw. św. Mikołaja w Dąbiu n. Nerem (1932-40), b. proboszcz parafii Sompolno (1926-32), Zgłowiączka (do 1926), b. wikariusz parafii katedralnej we Włocławku (1917), Radziejów (1908-17), b. wikariuszadministrator parafii Sadlno (1901) .Aresztowany 26.08.1940, uwięziony w obozie przejściowym w Szczeglinie. Stamtąd 29.08.1940 wywieziony do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen, a potem 14.12.1940 do obozu koncentracyjnego KL Dachau, gdzie zginął.
Życiorys artystyczny
Joto Giotto Dimitrow urodził się w Czarnowiszcza w Macedonii, obecnie w północnej Grecji. Ukończył Szkołę Rzeźby Ornamentycznej w Budapeszcie (Węgry), Liceum Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Studia w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu (dawniej PWSSP), na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Dyplom w 1966 r., w pracowni prof. Bazylego Wojtowicza. Twórczość w zakresie rzeźby monumentalnej, małych form rzeźbiarskich i medalierstwa. Ponadto zajmuje się rekonstrukcją detali architektonicznych. Prezentuje swoje prace z zakresu rzeźby, grafiki i rysunku w kraju i zagranicą.
Więcej tutaj:
http://www.giotto.art.pl/