Wszystkich Świętych i Zaduszki. Polska tradycja pamięci o zmarłych
Data publikacji: 30 października 2025
W Polsce 1 i 2 listopada miliony Polaków tłumnie gromadzą się na cmentarzach, aby oddać hołd swoim bliskim zmarłym. W tych wyjątkowych dniach nekropolie rozbłyskują tysiącami płonących zniczy, a nagrobki zdobią bukiety świeżych kwiatów. Szczególnym, wzruszającym zwyczajem jest zapalanie symbolicznego światełka na grobach opuszczonych i zapomnianych, do których już nikt nie przychodzi. To chwile poświęcone pamięci zmarłych, będące wielkimi, dorocznymi świętami religijnymi ku ich czci.

Historyczne korzenie święta zmarłych
Terminy tych uroczystości zostały ustalone przez Kościół. W IX wieku, w 835 roku, papież Jan XI ustanowił uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada), by uczcić wszystkich świętych, zarówno tych kanonizowanych, jak i nieznanych. Ponad sto lat później, w 998 roku, z inicjatywy świętego Odilona, opata benedyktynów z Cluny, ustanowiono w Kościele Dzień Zaduszny (2 listopada) – czas modlitw w intencji dusz cierpiących w czyśćcu.
Uniwersalność pamięci o zmarłych
Kulty pamięci o zmarłych są równie stare jak ludzkość. Szacunek dla przodków i obrzędy zaduszne są właściwością każdej ludzkiej społeczności na przestrzeni dziejów. Nie ma na świecie kultury, w której nie oddawano by czci zmarłym. Dawniej obchody te należały do najważniejszych ceremonii, którym towarzyszyły liczne rytuały, modlitwy oraz ofiary, często w postaci jedzenia i picia.
Polska tradycja Zaduszek
Polskie, głęboko zakorzenione w tradycji obchody Dnia Zmarłych i Zaduszki stanowią kontynuację tych dawnych praktyk. Przez wieki kościelne ceremonie zaduszne przeplatały się z bogatą obrzędowością i wierzeniami ludowymi.